Osmanlı Kahiresi – Edebiyat Alanında Tez Yaptırma – Edebiyat Tez Yaptırma Ücretleri – Edebiyat Ödevleri – Edebiyat Ödev Ücretleri
Erken Dönem
Ġavrī tarafından nakledilen ġazel’in erken dönem Āzerî şairi Ḥasan oġlï’nin ikinci somut Türkçe şiiri olarak kabul edilip edilemeyeceği incelenmelidir. Her halükarda -sonucunda Ḥasan oġlï isminde birden fazla şair olması elbette mümkün olabilecek- inceleme Şayḫ ‘Izzed-dīn Asfarāʾinī için olumlu ya da olumsuz sonuçlansa da, bir kez daha Türk şiirinin Türk şiiri olduğu gerçeğiyle karşı karşıyayız. 14. yüzyılın sonunda ve hatta giden 15. ve 16. yüzyılın başlarına doğru Mısır ve Suriye’de onu kabul eden çevrelerde takdir edilmiş ve korunmuştur; daha önceki bulgular, uzak yerlerde yapılmış eserlerin bu çevrelerde bulunabileceğini göstermiştir.
Bilindiği üzere Ḥasan oġlï’den Memlûklere daha yakın hareket ettiğimiz Nesīmī9’a kadar bağlantı hatları izlenmiştir. Qanïṣav el-İavrī ayrıca Nesīmī’nin bir şiirini de buna dayalı paralel bir şiir bestelemek amacıyla koleksiyonuna dahil etmiştir, ancak elimdeki matbu Nesīmī Dīvān’da bulamamıştık.
Ḥasan oġlï’nin ġazel’inde müellifi açısından halen sorunlu olan bir şiir, Sultan Ġavrī koleksiyonundaki naẓīre modellerinden seçilmiştir. Ancak, Sultan Kaytbay’ın ünlü nazırı Yaşbek min Mehdi’nin bugüne kadar bilinmeyen -yazarlıkları gayet açık olan- Türkçe şiirlerini de incelemek gerekir. Yaşbek adına maalesef sonunda eksik olan ve merhumun kendisinin konuştuğu bir ağıt, bir mersiye vardır.
Yazarlığı (taḫalluṣ Ġavrī’den dolayı) aynı şekilde belli olan Ġavrī’nin kendi şiirleri de dikkati hak etmektedir. Bu konuda kısa bir söz: Ġavrî, padişah iken küçük bir cildin başında şiirleri hat şeklinde bir araya toplamıştır. İçerikleri hem dini hem de dünyevidir.
Süslü başlık sayfalarındaki Sultan Ġavrî’nin Dīvān ibaresi, bir koleksiyon olarak divan olarak nitelendirilemeyecek kadar küçük olduğundan, belki de tam anlamıyla alınmamalıdır – öte yandan el yazması, henüz belirsiz bir nüans içerir.
Şiirlerin sekseni Ġavrī’nin kendisine aittir ve bunlarla birlikte daha önce adı geçen Hasan oġlï, Nesīmī, Yaşbek ve diğerleri gibi diğer şairlere ait yirmi dokuz şiirdir. Ġavrī’nin bazı şiirleri kesinlikle onun hala bir Memluk emiri olduğu döneme aittir; diğerlerinde ise padişah olduğunun bilinmesini sağlar.
Sultan Ġavrī’nin Türkçe Dīvānı’nın çağdaş Berlin yazması MS. veya. ekim Staatsbibliothek Preussi scher Kulturbesitz’in 3744’ü Türk edebiyat tarihi için hoş bir kazanım olarak selamlanabilir.
Sultan Ġavrī’nin Türkçe bir divanının varlığı, Ḫalvetiyye’nin Kahire kolu olan Gülşenīye’nin aktardığı bilgilerden bilinmektedir. Kaşgarî’yi yeniden keşfeden Ali Emîrî Efendi, uzun uğraşlar sonucunda Ġavrī’nin aralarında bir tek Türkçe şiirin de bulunduğu Arapça şiirlerle 1909 yılına ait bir el yazması elde etmeyi başarmıştır; Millet Ali Emiri Arabî 4639 nüshasıdır. János Eckmann, Ananiasz Zaja̧czkowski’nin de çalıştığı İstanbul yazmalarında Ġavrī’nin diğer tek Türkçe şiirlerini tespit edebilmiştir.
Kahire hakkında bilgi
Fustat ne demek
Kahire ne demek
Fustat şehrini kim kurdu
kahire’de yaşam
Kahire tarihi
Kahire iklimi
Kahire Hava Durumu
Osmanlı Kahire’sinde Vahhabi Öncesi
Mısır Tarihi adlı kitabında, bilgin ve vakanüvis Abd ar-Rahmān al-Tabartī (1167 doğumlu/29 Ekim 1753’te başlayan yıl; 1825 veya 1826’nın başlarında öldü) Kahire’de bir vaizin (vā’iẓ) serbest bıraktığı kısa süreli ayaklanmayı anlatır. Mezar kültüne ve öldükten sonra gelen azizlerin mucizelerine olan inanca karşı tartıştığı zamanlar söz konusudur.
El-Tabartī, vaizlere karşı çıkan el-Ezher ile ilişkilendirildi. Her ne kadar kendi döneminde evliyalara aşırı derecede hürmet etmeyi eleştiren bir kişi olsa da, el-Tabartî, vaizin Rum olduğunu ve takipçilerinin çoğunluğunun Türk olduğunu belirterek bu fitneden uzaklaşıyor görünmektedir. Ardından, fitnenin çağdaşı Hasan el-Ḥiǧāzī’nin, vaizin3 hatalı öğretisini kınadığı ve onu sivil kargaşayı kışkırtmakla suçladığı bir şiir sunar.
1831’de Hammer, bu makalede ele alınacak olan Türkçe kaynağı izleyerek aynı olayın kısa bir tekrarını sunmuştur. Ignaz Goldziher, Muʾayyad Camii’ndeki “dini olarak gayretli genç adamın” öğretilerini, Vahhabî hareketinin patlak vermesinden önceki İslam’daki tek tanrılı tepkinin karakteristik bir ifadesi olarak takdir etti.
Mahmûd aş-Şarkâvî, on sekizinci yüzyılda Mısır’daki fikir hayatının darlığını tenkit etmek için Tabartî’nin ayrıntılı olarak sunduğu rivayeti kullanır. Söz konusu vaizi, El Ezher tarafından şekillendirilen ve reforma düşman olan muhafazakar bir ortamın ortasında cesur bir ruh olarak görüyor.
H.A.R. Olaya bir dipnot ayıran Gibb ve Harold Bowen, Goldziher gibi onu Vahhâbi öncesi bir akım olarak sınıflandırır; Mısır’da kamuoyunun açıkça vaizin aleyhinde ve mezar kültünü ve evliyalara hürmetini savunan şeyhlerden yana olduğunu düşünüyorlar.
Tabartī’nin yeni açıklamalı metin baskısının editörleri, bizi ilgilendiren pasajı, reform fikirli vaizin öğretisinin gerekçelendirildiği bir dipnotla sağlıyor. Bayard Dodge el-Ezher hakkındaki kitabında aş-Şarkâvî’yi takip eder; o da olayı, o dönemde el-Ezher’deki muhafazakar düşünce durumunu göstermek için kullanır.
1968’de Cemaleddin el-Şeyyal, el-Tabartī’nin ardından olayı bir kez daha ayrıntılı bir şekilde ele aldı. Rum’dan meçhul vaizin öğretisini, İslam’a giren yenilikleri (bida’) ortadan kaldırmak için yeni ve cesur bir girişim olarak tanımladı; bunu yaparken, vaiz ünlü dirilişçi Muhammed b. Abdülvahhab; ikincisi gibi o da kötülüğe sadece kelimelerle değil, aynı zamanda “zorla” karşı koymaya çalışmıştı. El-Shayyal bu durumda Mısır’ın on sekizinci yüzyılda deneyimlediği ilk reform hareketini gördü. Mısır toplumunun henüz böyle bir hareketi kabul etmeye hazır olmadığına dikkat çekerek isyanın kısa sürmesini ve başarısızlığını açıkladı.
Hatice’nin ıslahat hutbesinin Tabartî’den bu yana maruz kaldığı çeşitli yorumlar göz önüne alındığında, bu tarihi olay için kaynakların temelini genişletmek uygun görünmektedir. Bu amaçla Hammer tarafından yeniden keşfedilen Türkçe kaynak, olayı el-Tabartî’den çok daha ayrıntılı olarak anlattığı için özellikle uygundur.
1753/54 doğumlu el-Tabartî’nin 1711 yılına ait bir olay için birincil kaynak olamayacağı açıktır. Kullandığı bazı kaynakları önsözünde bizzat kendisi belirtmektedir. Osmanlı Mısır’ında Arapça ve Türkçe tarih yazımı hakkında PM sayesinde artık çok daha iyi bilgileniyoruz.
Fustat ne demek Fustat şehrini kim kurdu Kahire hakkında bilgi Kahire Hava Durumu Kahire iklimi Kahire ne demek Kahire tarihi kahire'de yaşam
Son yorumlar