Deneyim Analojileri ve Mekanik Bilimi – Felsefe Üzerine Araştırmalar – Felsefenin Alanları Nelerdir? – Felsefe Nasıl İncelenir – Felsefe Alanında Ödev Yaptırma – Ödev Yaptırma Fiyatları
Kant, deneyimin sistematik organizasyonuna yapılan bu vurguyu yansıtan kabul edilebilirlik kriterlerini formüle etti. Bireysel ampirik yasalarla ilgili olarak, Kant, yasaların tümdengelimli sonuçlarının gözlemlerle uyum içinde olduğu görülen durum onayını küçümsedi.
Kanunların tümdengelimli sistemlere dahil edilmesinin daha önemli olduğuna inanıyordu. Örneğin Kant, Kepler yasalarının gezegensel hareketler hakkındaki verilerden destek almasına rağmen, Newton’un mekanik teorisine “dahil edilmelerinden” daha fazla ve daha da önemlisi destek kazandıklarını iddia eder.
Kuramlarla ilgili olarak Kant, kabul edilebilirlik öngörü gücü ve test edilebilirlik kriterleri olarak gösterdi. Başarılı teorilerin yeni oluşumlara veya ilişkilere atıfta bulunarak ampirik yasaları birbirine bağladığını belirtti.
Bu sistematizasyonda örtük olan şey, bu varlıkların veya ilişkilerin yorumunu daha fazla deneyim bölgelerine genişletme olasılığıdır. Kant, bilimsel teorilerin verimliliğine dikkat çekti. O, fenomenler arasındaki ilişkiler hakkındaki bilgimizi genişleten bu teorilerin en kabul edilebilir olduğunu öne sürdü.
Deneyim Analojileri ve Mekanik Bilimi
Saf Aklın Eleştirisi’nde Kant, Madde, Nedensellik ve Etkileşim Kategorileri ile ilişkili üç “deneyim analojisi” ni seçti. Bu benzetmelerin, bizzat nesnel deneysel bilgi olasılığının gerekli koşullarını şart koştuğunu ileri sürmüştür. Maddenin kalıcılığı ilkesinin ilk analojisi, maddenin tüm değişiklikler boyunca korunduğunu belirtir.
İkinci benzetme, nedensellik ilkesi, her olay için, olayın bir kurala göre takip ettiği bazı öncül koşullar olduğunu belirtir. Üçüncü benzetme ise topluluk ilkesi, uzayda bir arada var olduğu algılanan maddelerin birbirleriyle etkileşim halinde olduğunu belirtir.
Doğa Biliminin Metafizik Temelleri’nde Kant, bu benzetmelerin mekanik bilimine nasıl uygulanacağını açıklamaya çalıştı. Kant’a göre mekaniğin konusu, çekici ve itici güçlere sahip olduğu sürece hareket halindeki maddedir. Mekaniğe uygulandığında, deneyim analojilerinin maddenin korunumu, eylemsizlik hareketi ve eylem ve tepkinin eşitliği ilkelerine dönüştürüldüğünü belirtti.
Kant, mekaniğin üç ilkesinin, belirli ampirik yasaların araştırılmasına rehberlik etmesi gereken düzenleyici ilkeler olduğunu savundu. Bu ilkeler, bir olayı açıklamak için, aynı türdeki olayların bir kurala göre takip ettiği bir dizi önceki koşulun bulunması gerektiğini, maddenin korunacağı şekilde, bir cismin hareketindeki değişikliklerin dışsal vücudun kendisine ve eylem reaksiyonla dengelenir. Kant, nesnel deneysel bilginin ancak bu ilkelere uyacak şekilde bireysel yasaların formüle edilmesi halinde elde edilebileceğini vurguladı.
Sembolik analoji Nedir
Analoji nedir
Hikayeleştirilmiş analoji örnekleri
Sindirim sistemi analoji
Analoji örnekleri
Oyunlaştırılmış analoji örnekleri
Felsefede analoji nedir
Analoji benzetim örnekleri
Ampirik Kanunların Sistematik Organizasyonu
Kant, münferit yasaların doğanın sistematik bir yorumuna dönüştürülmesi için geçerli olan başka düzenleyici ilkeler olduğunu savundu. Yargı Eleştirisinde, doğada tikelden evrensele yükselmek zorunda olan yansıtıcı yargı, bu nedenle, deneyimden ödünç alamayacağı bir ilkeyi gerektirir, çünkü işlevi, tüm ampirik ilkelerin daha yüksek ilkeler altında birliğini kurmaktır ve dolayısıyla sistematik itaat olasılığını oluşturmak. Böylesi bir aşkın ilke, o halde, düşünceli yargı, ancak kendisine ve kendisine bir yasa olarak verebilir.
Kant’a göre, yansıtıcı yargının kendisine emrettiği genel düzenleyici ilke, Doğanın Amaçlılığıdır. Kant, doğanın kasıtlı olarak organize edildiğini kanıtlayamasak da, doğayı öyle organize edilmiş gibi görerek deneysel bilgimizi sistematize etmemiz gerektiğinde ısrar etti. Kant, ampirik bilginin sistematik hale getirilmesinin, ancak bizimkinden farklı bir “anlayış” ın bize, bize birleşik bir deneyimi mümkün kılacak şekilde düzenlenmiş belirli ampirik yasaları sağladığına göre hareket edersek mümkün olduğuna inanıyordu.
Doğanın Amaçlılığı İlkesi, kendi başına, bize yalnızca, ampirik yasaların sistematik bir şekilde tabi kılınması için çabalarsak, böyle bir başarının mümkün olduğu varsayımıyla hareket etmemiz gerektiğini söyler görünmektedir. Muhtemelen, doğanın amaca yönelik bir organizasyonuyla uyumsuz olduğu için tutarsız yasaları hariç tutabiliriz. Ancak bu, Amaçlılık İlkesini ne tür sistemlerin karşılayacağına dair küçük bir ipucu sağlar.
Kant, ayrıca, bu ilke tarafından önerildiğine inandığı ön varsayımların bir listesini formüle ederek Amaçlılık İlkesinin anlamını belirtmiştir:
1. doğanın en kısa yolu seçmesi (lex parsimoniae);
2. doğanın “ne değişimleri sırasında ne de özel olarak farklı biçimlerin yan yana gelmesinde sıçrama yapmadığı (lex contini in natura)”;
3.Bunun, yalnızca, çok sayıda nedene bağlı tipte olması, etkileşim;
4. Doğada türlerin ve cinslerin tabi kılınması bizim tarafımızdan anlaşılır; ve
5. şirket türlerinin aşamalı olarak daha yüksek olması mümkündür.
Araştırmacı, ön varsayımların yerine getirildiği varsayımıyla doğayı sorguladığında, bu varsayımlar düzenleyici ilkeler haline gelir. Kant, bu düzenleyici ilkelerin, sistematik bir doğa bilgisine ulaşmak için nasıl yargılamamız gerektiğini belirlediğini savundu.
Saf Aklın Eleştirisi’nde Kant, taksonomik disiplinlerdeki araştırmalara rehberlik etmek için üç ek düzenleyici ilke önerdi: türlerin cinsler halinde gruplanabilmesi için belirli farklılıkların göz ardı edilmesini şart koşan Homojenlik İlkesi; türlerin alt türlere ayrılabilmesi için belirli farklılıkların vurgulanmasını şart koşan bir Spesifikasyon Prensibi; ve türlerden türe sürekli, kademeli bir geçiş olduğunu öngören Formların Sürekliliği İlkesi önemlidir.
Kant, Homojenlik Prensibinin abartılı bir tür ve cins bulmaya karşı bir kontrol olduğunu, Spesifikasyon Prensibinin aceleci genellemeye karşı bir kontrol olduğunu ve Formların Sürekliliği Prensibinin ilk iki prensibi birleştirerek, aralarında denge sağlanmalıdır.
Bu çeşitli düzenleyici ilkeleri belirlemenin yanı sıra Kant, idealleştirmelerin bilimsel teorilerde kullanılmasını savundu. Birçok durumda, ampirik yasaların sistematik organizasyonunun kavramsal basitleştirmenin getirilmesiyle kolaylaştırıldığını kabul etti. Bu nedenle, bilimsel teorilerin hammaddesini “doğadan türetilmiş” kavramlarla sınırlamak istemedi.
Kant, “saf toprak”, “saf su” ve “saf hava” kavramlarını fenomenlerden çıkarılmayan idealleştirme örnekleri olarak gösterdi ve bu tür kavramların kullanımının kimyasal olayların sistematik açıklamasını kolaylaştırdığını öne sürdü.30 Kant’ın örnekleri daha az kuvvetlidir. Galileo’nun açıkça formüle ettiği idealizasyonlardan “ideal sarkaç” ve “boşlukta serbest düşüş”, ancak Kant’ın saf bir deneyciliğin bilim için yeterince zengin bir kavramsal temel sağlamada başarısız olduğu anlayışı ile kredilendirilmesi gerekir.
Analoji benzetim örnekleri Analoji nedir Analoji örnekleri Felsefede analoji nedir Hikayeleştirilmiş analoji örnekleri Oyunlaştırılmış analoji örnekleri Sembolik analoji Nedir Sindirim sistemi analoji
Son yorumlar