Psikolojide Kişilik Çalışması (95) – Kişilik Çalışması Nedir, Nasıl Yapılır, Nasıl Yazılır? – Psikoloji Alanında Ödev Yaptırma – Psikolojide Kişilik Çalışması – Ödev Yaptırma Fiyatları
Motivasyon: Motiflerin İşlevsel Özerkliği
Allport, herhangi bir kişilik teorisinin temel sorununun, motivasyon kavramını nasıl ele aldığı olduğuna inanıyordu. Allport, bir kişinin mevcut durumunun etkisini sadece kişilik teorisinde değil, aynı zamanda motivasyon görüşünde de vurguladı. Önemli olan, geçmişte çocukluk eğitimi, okullaşma veya başka bir çocukluk krizi sırasında yaşananlar değil, bireyin mevcut durumudur. Geçmişte her ne olduysa tam olarak bu: geçmiş. Artık aktif değildir ve mevcut bir motive edici güç olarak var olmadığı sürece yetişkin davranışını açıklamaz.
Bilişsel süreçler, yani bilinçli planlarımız ve niyetlerimiz de önemlidir. Allport, bilinçli ve rasyonel pahasına bilinçdışı, mantıksız güçlere odaklanan Freud gibi yaklaşımları eleştirdi. Kasıtlı niyetler kişiliğimizin önemli bir parçasıdır. İstediğimiz ve çabaladığımız şey, davranışımızı anlamanın anahtarıdır.
Böylece Allport, bugünü geçmişten çok gelecek açısından açıklamaya çalıştı. Allport’un işlevsel özerklik kavramı, olgun, duygusal açıdan sağlıklı yetişkinlerin güdülerinin, başlangıçta ortaya çıktıkları önceki deneyimlerle işlevsel olarak bağlantılı olmadığını ileri sürer. Bizi yaşamın erken dönemlerinde motive eden güçler, orijinal koşullarından özerk veya bağımsız hale gelir. Benzer şekilde, bakım yaptığımızda ebeveynlerimizden bağımsız hale geliriz.
Onlarla ilişkili kalmamıza rağmen, artık onlara işlevsel olarak bağımlı değiliz ve artık hayatımızı kontrol etmemeli veya yönlendirmemelidirler. Allport bir ağaç örneği sundu. Ağacın gelişiminin tohumuna kadar izlenebileceği açıktır. Oysa ağaç tamamen büyüdüğünde, tohum artık besin kaynağı olarak gerekli değildir. Ağaç artık kendi belirleyicidir, artık tohumuyla işlevsel olarak ilişkili değildir.
İş dünyasında bir kariyere başlayan ve finansal başarıya ulaşmak için çok çalışmaya motive olan yeni üniversite mezunlarını düşünün. Sonunda zaman ve enerji yatırımları karşılığını verir ve 50 yaşına kadar emekli olabilmek için yeterli parayı biriktirirler. Yine de, ilk işe aldıklarında yaptıkları kadar sıkı çalışmaya devam ederler.
Bu tür davranışlar artık aynı amaç için olamaz – finansal güvenlik hedefine ulaşıldı ve aşıldı. Bir zamanlar belirli bir amaca (para için) giden bir araç olan sıkı çalışma motivasyonu artık kendi başına bir amaç haline geldi. Sebep, orijinal kaynağından bağımsız hale geldi.
Hepimiz benzer örneklere aşinayız: Ekstra çaba hiçbir ek para getirmediğinde bile titiz bir iş yapmakta ısrar eden yetenekli zanaatkâr ya da muazzam serveti istiflerken yoksulluk içinde bir yaşamı seçen cimri. Bir zamanlar belirli bir nedeni karşılayan davranış şimdi yalnızca kendisine hizmet eder. Orijinal güdü, özerk bir şeye dönüştürüldü. Bu nedenle, yetişkin güdüsü bir kişinin çocukluğunu keşfederek anlaşılamaz. Onları anlamanın tek yolu, insanların neden bugün yaptıkları gibi davrandıklarını araştırmaktır.
Azimli Fonksiyonel Otonomi
Allport, iki düzeyde işlevsel özerklik önermiştir: sebatlı işlevsel özerklik ve uygun işlevsel özerklik. Perseveratif işlevsel özerklik, daha temel düzeyde, bağımlılıklar gibi davranışlarla ve bazı günlük görevleri yerine getirmenin alışılmış yolları gibi tekrarlayan fiziksel eylemlerle ilgilenir. Davranışlar, herhangi bir dış ödül olmaksızın kendi başlarına devam eder veya sebat eder. Eylemler bir zamanlar bir amaca hizmet etti, ancak artık bunu yapmıyor ve kişiliğin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmek için çok düşük bir seviyededir.
Allport, sebatlı işlevsel özerkliğin kanıtı olarak hem hayvan hem de insan örneklerini gösterdi. Yemek için bir labirent çalıştıracak şekilde eğitilmiş bir fareye fazlasıyla yiyecek verildiğinde, labirenti yine de çalıştırabilir, ama besbelli ki yiyecek dışında bir amaç için. İnsan düzeyinde, harici pekiştirme olmadığında bile sürdürdüğümüz rutin, ailevi davranışları tercih ettiğimizi düşünün.
Benlik saygısı
Kendini doğrulama
Benlik düzenlemesi
Benliği doğrulama motivasyonu
Benliği yüceltme motivasyonu
Benlik saygısı GELİŞTİRME
Benlik stratejisi Nedir
Benlik-farkındalığı
Çocuklukta Kişilik Gelişimi: Benzersiz Benlik
Daha önce de belirttiğimiz gibi, Allport benlik veya ego için proprium terimini seçti. Diğer teorisyenlerin kendilerine yüklediği anlamların çeşitliliği nedeniyle benlik ve ego kelimelerini reddetti. Proprium sözcüğünü, onu uygun sıfat anlamında ele alarak en iyi şekilde anlayabiliriz. Proprium, kişiliğin ayırt edici ve dolayısıyla duygusal yaşamımıza uygun yönlerini içerir. Bu yönler her birimiz için benzersizdir ve tavırlarımızı, algılarımızı ve niyetlerimizi birleştirir.
Gelişme Aşamaları
Allport, propriumun doğasını ve gelişimini bebeklikten ergenliğe kadar yedi aşamada tanımladı. Proprium ortaya çıkmaya başlamadan önce, bebek ne özbilinci ne de öz farkındalığı yaşar. Henüz “ben” in diğer her şeyden ayrılması yok. Bebekler dış çevreden duyusal izlenimler alırlar ve bunlara otomatik ve refleks olarak tepki verirler, uyaran ile tepki arasında aracılık edecek bir ego yoktur.
Allport, bebekleri zevk arayan, yıkıcı, bencil, sabırsız ve bağımlı olarak tanımladı. Onlara “toplumsallaşmamış dehşet” adını verdi. Nihai kişiliğimizin temeli olan genetik mirasımız, bebeklik döneminde mevcuttur, ancak “kişilik” olarak adlandırılabilecek şeyin çok azı vardır. Bebek, gerilimi azaltmak ve zevki en üst düzeye çıkarmak için refleksler tarafından yönlendirilir.
Proprium gelişiminin ilk üç aşaması, doğumdan yaklaşık 4 yaşına kadar olan yılları kapsar. Bebekler, Allport’un “bedensel ben” olarak adlandırdığı şeyin farkına varmaya başladıklarında bedensel benlik gelişir. Örneğin, bebekler kendi parmakları ile kavradıkları nesne arasında ayrım yapmaya başlarlar.
Daha sonra, öz kimlik aşaması, kişinin kimliğinin süreklilik duygusuyla işaretlenir. Çocuklar, vücutlarındaki ve yeteneklerindeki değişikliklere rağmen aynı insanlar olarak kaldıklarının farkına varırlar. Çocuklar adlarını öğrendiklerinde ve kendilerini diğer insanlardan farklı gördüklerinde öz kimlik güçlenir. Benlik saygısı, işleri kendi başlarına başarabileceklerini keşfettiklerinde gelişir. Bazen yıkıcı olabilen nesneleri, davranışları inşa etmek, keşfetmek ve manipüle etmek için motive olurlar. Ebeveynler çocuklarının bu aşamada keşfetme ihtiyacını boşa çıkarırlarsa, ortaya çıkan öz saygı duygusu engellenebilir, yerini aşağılanma ve öfke duyguları alabilir.
Benliğin genişlemesi aşaması, çevredeki nesneler ve insanlar hakkında artan farkındalığı ve bunların çocuğa ait olarak tanımlanmasını içerir. Çocuklar “evim”, “ebeveynlerim” ve “okulum” dan bahseder. Daha sonra, çocukların kendilerini nasıl gördüklerini ve görmek istediklerini içeren bir öz imge gelişir. Bu gerçek ve ideal öz imgeler, çocuğu beklentilerinin farkına varmasını sağlayan ve çocuğun bu beklentileri ne ölçüde tatmin ettiği veya karşılayamadığı konusunda ebeveynlerle etkileşimden gelişir. Kendi kendine genişleme ve kendi imajını oluşturma aşamaları tipik olarak 4 ile 6 yaşları arasında gerçekleşir.
Rasyonel bir mücadele aşaması olarak benlik, çocuklar akıl ve mantığın günlük problemleri çözmek için uygulanabileceğini fark ettiklerinde 6 ile 12 yaşları arasında ortaya çıkar. Ergenlerin gelecek için planlar ve hedefler oluşturmaya başladıkları zaman uygun çaba aşaması devam eder. Bunu yapana kadar, benlik hisleri (propriumları) eksik kalacaktır.
Benliği doğrulama motivasyonu Benliği yüceltme motivasyonu Benlik saygısı Benlik saygısı GELİŞTİRME Benlik stratejisi Nedir Benlik-düzenlemesi Benlik-farkındalığı Kendini doğrulama
Son yorumlar