Vakayiname – Edebiyat Alanında Tez Yaptırma – Edebiyat Tez Yaptırma Ücretleri – Edebiyat Ödevleri – Edebiyat Ödev Ücretleri

Vakayiname

Vakayinameyi fitnenin dini-tarihsel yönü ile bağlantılı olarak ele almadan önce, olayın arka planı hakkında birkaç hatırlatma yapalım: olayın tiyatrosu 1711 yılındaki Kahire’dir, özellikle de Sultan Muʾayyad Camii Caminin her iki minaresini de destekleyen ve Türkler tarafından demür qapu “Demir Kapı” olarak adlandırılan Zuwayla Kapısı’ndan çok uzakta olmayan şehir surları. Burada, örneğin son Memluk Sultanı Humanbay’ın 1517’deki idamı gibi, muhteşem infazlar yapıldı.

Kapı, görünmeyen bir evliya olan Mütevelli veya Kutub’un ikametgahı olarak kabul edilmiş ve bu nedenle müminler için bir cazibe merkezi olmuştur. Özellikle sûfîler arasında yüksek rağbet gördü. Burada Gülşeniyye tarikatının kurucusu İbrâhîm Gülşenî, sabahtan akşama kadar gözünü kıbleye dikmiş otururdu. Bu şeyh Muʾayyad Camii’ndeki hüǧresini bizzat Sultan Kanısav el-İawrî’ye tahsis etmişti.

Tamamlandığından (1418) itibaren camide dini dogma, hukuk ve diğer disiplinlerin profesörleri istihdam edildi; en başından beri sufilerin bir şeyhi de hazırdı. 17. yüzyılda cami bakıma muhtaç hale gelmişti; Osmanlı valisi Ahmed Paşa burayı restore ettirmiştir.

Caminin kurucusu Sultan el-Malik el-Muʾayyad aş-Şayḫ el-Mahmûdi, kendisinden önce vefat eden oğlu (1420) ile birlikte camisinde bir kümbet altında gömülüdür. Mezarı, duaların kabul edildiği, hatta her Sebt günü (sebt) ilk namazdan itibaren orada tam bir samimiyetle (iḫlās) namaz kılan bir kişinin dileklerinin gerçekleştiği bir yer olarak kabul edilir.

Sultan I. Selim, İbrâhim Gülşenî’nin Muʾayyadîye’de kalmasına izin vermiş, Mısır’daki garnizon birlikleri, Yeniçeriler ve Sipâhiler ona sadakatle bağlıydı. Sultan Süleyman zamanında kendisine ait bir zâviye yaptırılmıştır. Bu tarikatların yanı sıra 16. yüzyılda ilk zaviyenin inşa edildiği Mevlevîye de faaliyet göstermiştir. Bilindiği gibi Bektâşîlerin Kahire’de de müesseseleri vardı, örn. Muqa’am dağında.

Reform vaizinin gözünde bir diken olan bu tekyelerin yanı sıra fitne ile ilgili olarak bahsedilen tekyeler de şunlardı: El-Ezher Camii, İmam Şafi’f’in türbesi, 1211’den kalma görkemli bir türbe ve meşhur bir hac ahşap bir katafalk ile site; Kahire mahkemesi: Osmanlı Baş Hâkiminin evi; Aynı zamanda Temyiz Mahkemesi olarak da hizmet veren Kahire Kalesi’ndeki Osmanlı valisinin Divanıdır.

Ne zaman fitne olayları bundan sonra Muhammed b. Fitne konusunda henüz kullanılmayan bir Türk kronik olan Yûsuf el-Tallâq’a da burada yer verilecektir. Bu derleyici, uzun pasajlarda İbnül-Tallāq ile aynı tasviri sunar, ancak buna ek olarak kendi farklı bakış açısını ifade eder.

13 Ekim 1711’de başlayan Ramazan 1123’te, insanlar dua için Mu’ayyad Camii’nde toplandılar. Bir ilahiyat talebesi olan sūḫte, bir grup arkadaşıy birlikte caminin namaz kılmak için odalarına oturdu ve arkadaşlarıyla Birgili Mehmed Efendi’nin bir risalesini okudu. Bu grubun çevresinde kısa sürede giderek büyüyen bir dinleyici çevresi oluştu. Bir süre sonra sûe, vaiz kürsüsüne çıktı ve o kadar duygulu bir vaaz verdi ki, giderek daha fazla insanın ilgisini çekti ve büyük cami, korkulukları ve hatta kısmen avlusu insanlarla doldu.

Osmanlılarda vakayiname
Vakayiname örnekleri
Vakayiname babürname
Vakayiname diğer adı
Menakıbname
Vakayiname kimin eseri
İlk vakayiname örneği
Vakanüvis ne Demek

Adı geçen kişileri engellemek, ‘ayıplanacak olanı önlemek’ anlamına geldiği için, Hâkim ve diğerlerine dini bir görev olarak farzdır. Bunu yapmayı ihmal ederlerse günahkâr olurlar.”

Buraya kadar İbn ül-sallâk’ın bize anlattıklarına gelince; Abdülkerîm, vaizin, halkı tekyeleri kaldırmaya ve içlerinde yaşayan dervişleri kovmaya tahrik ettiğini onaylamayan bir şekilde yazar: tekyeleriñ ibṭālı… ve içinde sākın ışıqları çıqarmasına ḫalqı taḥrīż eder idi “ve buna benzer birçok tehdit ve deyişlerde bulundu.

Vaizin 3, 5 ve 6. tezlerine gelince, açıkça bir yorum yapılmadı. Fetva vaize getirildiğinde, Kuran pasajını alıntıladıktan sonra, kendisine sadakatle bağlı olan çok sayıdaki cemaatini, Türk Baş Hâkimi huzurunda, iki el-Ezher şeyhinin toplantıya çağrılmasını talep etmeye yönlendirdi. Fetvaları hakkında onunla halka açık bir tartışmadır.

Yargıç, ertesi gün bunu yapmaya hazır olduğunu ilan etti, ancak ağızdan ağza geçersiz ilan etmesine rağmen, el-Ezher fetvasının geçersizliği konusunda göstericilere yazılı bir hüküm vermeyi reddetti. Bunun gerekçesi, noterlerin artık el altında olmamasıydı. Kalabalık tercümana saldırdı ve Baş Yargıcın vekilini (nāʾib) bir onay mektubu vermeye zorladı.

Ertesi gün, vaizleri ortadan kaybolduğu için kalabalık çileden çıktı. Baş Yargıcın müdahale ettiği şüphesi vardı. Kalabalık büyük bir kalabalıkla ona gitti ve onu valinin huzuruna gelmeye zorladı.

Burada da heyecanlı kalabalığın isteklerine önce rıza gösterilmişti; Paşa, el-Ezher şeyhlerinin ortaya çıkmaya zorlanması için bir emir yazdı. Vaiz de tekrar ortaya çıktı ve öğretimine devam etti; ertesi gün tartışmanın gerçekleşmesi gerekiyordu.

Ancak bu arada vali, şehrin iki Memluk reisine bir mektup yazdı ve onları yeni bir kargaşa çıkarmak (son zamanlarda büyük bir ayaklanma bastırılmıştı) ve bir kez daha bir Osmanlı valisini devirmek için tüm olayı kışkırtmakla suçladı. . Padişahın namusuna olduğu kadar namusuna da hakaret edilmeden, daha vakit varken kadı ile İstanbul’a gitmeyi tercih ederdi.

İki şehir reisi – bu sefer gerçekten olaya karışmamışlar, göründüğü kadarıyla hemen askeri kolordu komutanlarını çağırmışlar; Yeniçeri ağaları Muʾayyad Camii’ni aradılar; vaiz kendini gizlemiş, taraftarlarının bir kısmı kaçmış, diğerlerine dayak yemişti. Birkaç gün sonra, vaizin Bulak’ta Damietta üzerinden Suriye’ye giden bir gemiye gizlice yerleştirildiğini ve Kudüs’e gittiğini insanlar duydu.

El-Tabartī ile karşılaştırıldığında, burada incelenen Türkçe kaynak, dini dogma ile ilgili daha fazla ifade ve terim sunar ve bu nedenle, acı bir şekilde yürütülen polemiğe daha fazla içgörü sunar. Vaiz tekfir ve ihbara başvurur, Ezherîlerin zendekasından söz eder; ulemâ ise, onu bir Mutezile olmakla suçlarlar ve levh mahfûtu’nun mutlak olarak erişilemezliğine ilişkin tezine gelince, onlar ölümle cezalandırılabilecek bir suça odaklanırlar.

Vaizin ritüel uygulamalar, yani dini reform ve mezar kültünün kaldırılması konusundaki talepleri sessizce geçer. Bu, zaten birçok bid’atı sessizce kabul etmiş olan ortodoksluğun hoşgörüsüyle ilgiliydi. Ama aynı zamanda din alimleri sınıfının tasavvuf ile kaynaşmasının da bir sonucuydu.

tercüman tercüman

Biyografinin Tamamını Gör