Aristoteles’in Bilim Felsefesi – Felsefe Üzerine Araştırmalar – Felsefenin Alanları Nelerdir? – Felsefe Nasıl İncelenir – Felsefe Alanında Ödev Yaptırma – Ödev Yaptırma Fiyatları
Aristoteles’in Bilim Felsefesi
- Aristoteles’in Endüktif-Tümdengelim Yöntemi
- Endüktif Aşama
- Tümdengelimli Aşama
- Bilimsel Açıklama için Ampirik Gereksinimler
- Bir Bilimin Yapısı
- Dört Neden
- Ampirik Bilimin Sınırı
- İlk İlkelerin Gerekli Durumu
Aristoteles (MÖ 384-322) kuzey Yunanistan’daki Stagira’da doğdu. Babası, Makedon sarayında hekimdi. Aristo, 17 yaşındayken Platon Akademisi’nde okumak üzere Atina’ya gönderildi. Akademi ile yirmi yıllık bir süre ilişkilendirildi. Platon’un MÖ 347’de ölümü ve ardından Akademi’nin başına matematik odaklı Speucippus’un seçilmesinin ardından Aristoteles, biyolojik ve felsefi çalışmalarını Küçük Asya’da sürdürmeyi seçti. MÖ 342’de, iki ya da üç yıl süren bir ilişki olan Büyük İskender’e öğretmen olarak Makedonya’ya döndü.
MÖ 335’te Aristo, Atina’ya döndü ve Lyceum’da Peripatetik Okulu’nu kurdu. Lyceum’daki öğretmenliği sırasında mantık, epistemoloji, fizik, biyoloji, etik, politika ve estetiği tartıştı.
Bu dönemden bize gelen eserler, yayına yönelik cilalı parçalardan ziyade ders notlarının derlemeleri gibi görünüyor. Bunlar, ‘olduğu gibi’ öngörülebilir nitelikler hakkındaki spekülasyonlardan, doğal tarih ve Yunan şehir devletlerinin anayasalarına ilişkin verilerin ansiklopedik sunumlarına kadar uzanır.
Posterior Analytics, Aristoteles’in bilim felsefesi üzerine yaptığı başlıca çalışmadır. Ek olarak, Fizik ve Metafizik, bilimsel yöntemin belirli yönlerinin tartışmalarını içerir.
Aristo, MÖ 323’te İskender’in ölümünden sonra Atina’yı terk etti, çünkü Atina “felsefeye karşı iki kez günah işledi”. Ertesi yıl öldü.
Aristoteles ilk bilim filozofuydu. Bilimsel açıklama ile bağlantılı olarak ortaya çıkan bazı sorunları analiz ederek disiplini yarattı.
Aristoteles’in Endüktif-Tümdengelim Yöntemi
Aristoteles, bilimsel araştırmayı gözlemlerden genel ilkelere ve tekrar gözlemlere doğru bir ilerleme olarak gördü. Bilim adamının, açıklanacak fenomenlerden açıklayıcı ilkeler uyandırması ve ardından bu ilkeleri içeren öncüllerden fenomenlerle ilgili ifadeler çıkarması gerektiğini savundu. Aristoteles’in tümevarımlı-tümdengelimli prosedürü aşağıdaki gibi temsil edilebilir.
Aristoteles, bilimsel araştırmanın belirli olayların meydana geldiği veya belirli özelliklerin bir arada var olduğu bilgisiyle başladığına inanıyordu. Bilimsel açıklamaya ancak bu olaylar veya özellikler hakkında açıklamalar açıklayıcı ilkelerden çıkarıldığında ulaşılır. Dolayısıyla bilimsel açıklama, bir olgunun bilgisinden (yukarıdaki şemadaki () noktası) gerçeğin nedenlerinin bilgisine (() noktası) geçiştir.
Örneğin bir bilim insanı, tümevarımsal-tümdengelimli prosedürü ay tutulmasına şu şekilde uygulayabilir. Ay yüzeyinin aşamalı olarak koyulaşmasını gözlemleyerek başlar. Daha sonra bu gözlemden ve diğer gözlemlerden, birkaç genel ilkeyi ortaya çıkarır: ışığın düz çizgiler halinde hareket etmesi, opak cisimlerin gölgeler oluşturması ve iki opak cismin belirli bir konfigürasyonunun, ışıklı bir cismin yakınına bir opak cisim yerleştirmesidir.
Bu genel ilkelerden ve bu örnekte, ışıklı güneşle gerekli geometrik ilişkiye sahip olan yer ve ayın opak cisimler olması koşulundan, daha sonra ay tutulması hakkında bir açıklama yapar. Ay yüzeyinin karardığına dair gerçek bilgiden, bunun neden gerçekleştiğini anlamaya doğru ilerledi.
aristoteles’in bilgi anlayışı
Aristoteles bilim anlayışı
Aristoteles tümevarım
Aristoteles bilime katkıları
Aristoteles bilimlerin sınıflandırılması
aristoteles’in mutluluk anlayışı
Aristoteles in varlık anlayışı kısaca
Bilim felsefesi Nedir
Endüktif Aşama
Aristoteles’e göre, her özel şey madde ve formun bir birleşimidir. Madde, belirli bir kişiyi benzersiz yapan şeydir ve biçim, belirli bir kişiyi benzer şeyler sınıfının bir üyesi yapan şeydir. Belirli bir biçimin belirtilmesi, diğer ayrıntılarla paylaştığı özellikleri belirlemektir.
Örneğin, belirli bir zürafanın biçimi, dört odacıklı bir mideye sahip olma özelliğini içerir. Aristoteles, formlar hakkındaki genellemelerin duyu deneyiminden çıkarılmasının tümevarım yoluyla olduğunu savundu. İki tür indüksiyonu tartıştı. İki tür, belirli ifadelerden genel ifadelere ilerleme özelliğini paylaşır.
Birinci tür tümevarım, tek tek nesneler veya olaylar hakkındaki ifadelerin, üye oldukları bir tür hakkında genelleme yapmak için temel alındığı basit numaralandırmadır. Ya da daha yüksek bir düzeyde, tek tek türler hakkındaki ifadeler, bir cins hakkında genelleme yapmak için temel alınır.
İkinci tür tümevarım, fenomenlerde örneklenen genel ilkelerin doğrudan bir sezgisidir. Sezgisel tümevarım bir içgörü meselesidir. Duyu deneyimi verilerinde “gerekli” olanı görme yeteneğidir. Aristoteles’in verdiği bir örnek, birkaç kez ayın parlak tarafının güneşe doğru döndüğünü fark eden ve ayın yansıyan güneş ışığı ile parladığı sonucuna varan bir bilim adamının durumudur.
Sezgisel tümevarımın işleyişi, taksonomistin “vizyonunun” işleyişine benzer. Taksonomist, bir örneğin jenerik özelliklerini ve farklılığını “görmeyi” öğrenmiş bir bilim adamıdır. Taksonomistin aynı örneğin eğitimsiz gözlemcisinden “daha fazlasını gördüğü” bir anlam vardır.
Sınıflandırmacı ne arayacağını bilir. Bu, eğer varsa, ancak kapsamlı deneyimlerden sonra elde edilen bir yetenektir. Aristoteles sezgisel tümevarım hakkında yazdığında, aklında bu tür bir “vizyon” olması muhtemeldir. Aristoteles, bazı biyolojik türleri sınıflandırmayı üstlenen oldukça başarılı bir taksonomistti.
Tümdengelimli Aşama
Bilimsel araştırmanın ikinci aşamasında, tümevarımla ulaşılan genellemeler, ilk gözlemlerle ilgili ifadelerin çıkarılmasında öncül olarak kullanılır. Aristoteles, bilimdeki tümdengelimli argümanların öncül ve sonuçları olarak ortaya çıkabilecek ifade türlerine önemli bir sınırlama getirdi. Yalnızca bir sınıfın ikinci bir sınıfa dahil edildiğini veya bunun dışında bırakıldığını iddia eden ifadelere izin verdi. İki sınıf için “S” ve “P” seçilirse, Aristoteles’in izin verdiği ifadeler vardır.
Aristoteles, A tipinin bu dört türün en önemlisi olduğunu savundu. Temelde belirli sınıfların bireylerinde belirli özelliklerin bulunduğuna ve ‘Tüm S’ler P’dir’ biçimindeki ifadelerin bu ilişkilerin yapısını yeniden ürettiğine inanıyordu. Belki de bu nedenle Aristoteles, bu tür ifadeler açısından uygun bir bilimsel açıklamanın yapılması gerektiğini savundu. Daha spesifik olarak, bilimsel gösterinin paradigması olarak Barbara’daki kıyaslamayı gösterdi. Bu kıyaslama, aşağıdaki şekilde düzenlenmiş A tipi ifadelerden oluşur:
burada P, S ve M, kıyametin ana, küçük ve orta terimleridir. Aristoteles, bu tür bir kıyaslamanın geçerli olduğunu gösterdi. Her S’nin M’ye dahil olduğu ve her M’nin P’ye dahil olduğu doğruysa, her S’nin P’ye dahil olduğu da doğru olmalıdır. Bu, hangi sınıfların ‘S’, ‘P’ ile adlandırıldığına bakılmaksızın durumdur. , ve M’. Aristoteles’in en büyük başarılarından biri, bir argümanın geçerliliğinin yalnızca öncüller ve sonuç arasındaki ilişki tarafından belirlendiğinde ısrar etmekti.
Aristoteles, bilimsel araştırmanın tümdengelim aşamasını, kanıtlanacak önermenin özne ve yüklem terimleri arasındaki orta terimlerin yorumlanması olarak yorumladı. Örneğin, “Tüm gezegenler sürekli parlayan cisimlerdir” ifadesi, orta terim olarak “Dünya’ya yakın cisimler” seçilerek çıkarılabilir. Kıyaslama biçiminde kanıt şudur:
- Yeryüzüne yakın tüm bedenler, sürekli parlayan bedenlerdir.
- Tüm gezegenler dünyaya yakın cisimlerdir.
- Tüm gezegenler, sürekli olarak parlayan cisimlerdir.
Bilim adamı, bilimsel prosedürün tümdengelimli aşamasının uygulanması üzerine, gezegenler hakkındaki bir olgunun bilgisinden, bu gerçeğin neden böyle olduğunu anlamaya doğru ilerledi.
Aristoteles bilim anlayışı Aristoteles bilime katkıları Aristoteles bilimlerin sınıflandırılması Aristoteles in varlık anlayışı kısaca Aristoteles tümevarım aristoteles'in bilgi anlayışı aristoteles'in mutluluk anlayışı Bilim felsefesi Nedir
Son yorumlar