EKSPSİYONİZM – Edebiyat Alanında Tez Yaptırma – Edebiyat Tez Yaptırma Ücretleri – Edebiyat Ödevleri – Edebiyat Ödev Ücretleri
PİSKATOR İÇİN EKSPSİYONİZM
Modern dramanın şekillenmesinde bu yüzyılın ilk yıllarının en önemli hareketi, Strindberg’in geç oyunlarından doğan ich-dramaturgie (I-drama) teriminden sorumlu olan Alman Dışavurumculuğuydu. Hayatının sonlarına doğru Strindberg, hiç kimsenin birden fazla yaşam hakkında kapsamlı bir bilgiye sahip olamayacağına ikna oldu: kendi hayatı. Bu nedenle oyunları, kendisiyle ve dışarıdaki dünyanın güçleriyle mücadelesinde tek bir öznel bilincin dramını sundu.
Alman Dışavurumcuları bu teoriyi ruhsal veya psikolojik gerçeklerin genellikle fiziksel gerçekliklerden ayrıldığı oyunlarda geliştirdiler. Yazarlar tiyatroyu Aşk ve Kardeşlik adına Savaşa karşı bir protesto yapmak için kullanmaya başlayınca, dışavurumcu drama, Birinci Dünya Savaşı sırasında daha acil, sosyal olarak kararlı bir yön aldı.
Dada hareketinin teorilerinde ve performanslarında genel olarak Batı medeniyetine karşı daha şiddetli bir protesto biçimi ifade edildi. Fütürist bildiriler ve performanslar, sanat kavramına meydan okumak için şok taktikleri kullandı; Bauhaus grubunun üyeleri makineli baleler tasarladılar ve tamamen esnek performans alanları için tasarımlar denediler.
Bu çelişkili teoriler mayası, Weimar Cumhuriyeti’nde gelişen politik tiyatro hakkındaki acil tartışmaları besledi. Örneğin Piscator, 1919’da Ekspresyonist oyunları yönetirken ve bir yıl sonra tek amacı sınıf bilincini geliştirmeyi ilan eden ‘Proleter Tiyatrosu’nu kurarken aynı zamanda Berlin Dada grubunun bir üyesiydi.
Bunu, Rus teori ve pratiği üzerine modellenen birçok ajitasyon-prop (ajitasyon ve propaganda) grubu izledi. 1920’ler boyunca, Piscator, tarihsel ve politik güçlerin bir dramasını mümkün kılmak için modern sahne makinelerinin yanı sıra film ve slayt projeksiyonunun kullanımını içeren daha karmaşık bir politik tiyatro teorisi geliştirdi.
İlk kez 1929’da yayınlanan Politik Tiyatro’da teorisinin nasıl geliştiğini anlattı. Hitler döneminde sürgüne gönderilen Piscator, savaştan sonra Almanya’ya döndü ve oyunlarda yeni bir belgesel dramanın ortaya çıkmasına katkıda bulundu. Piscator gibi, Brecht de politik gerçekleri ele almak için yeni bir dramatik biçim geliştirme ihtiyacına ikna olmuştu. Brechtyen dramatik teori hakkında, çoğu gerçek bir Brechtyen teori bulma girişimlerinden kaynaklanan çok fazla kafa karışıklığı ve anlaşmazlık olmuştur. Brecht’in kendisi şöyle yazdı: “Tek teorisi olan bir adam kaybolur.
Brecht’in teorileri için en sık kullandığı terim, kökeni Piscator’a kadar uzanan bir terim olan “Epik tiyatro” idi. Brecht bunu Elizabeth dönemi tarihi oyunu tarzında geniş bir tarihsel tarama sunan dramaları aktarmak için kullandı. Piscator’ın geliştirdiği belgesel tiyatroyu reddetti ve kendi Historisierung teorisini ikame etti. Bu, belirli bir sosyal sistemi başka bir dönemden bir sosyal sistem açısından incelemek anlamına geliyordu, örneğin, Modern Almanya, Cesaret Ana’da Otuz Yıl Savaşları ışığında görülüyordu.
Emperyalizm Nedir
Ekspansiyon Nedir
Kapitalizm Nedir
Brecht, “Epik” kelimesini kullanarak, Aristoteles’in epik ve trajik şiir arasındaki ayrımını da reddediyor ve drama anlayışında anlatının önemini vurguluyordu. Kısa Organum for the Theatre’ın 65. paragrafında “Her şey hikayeye bağlı [die Fabel]” diye yazmıştı. ‘Tiyatro performansının kalbidir’. Tek bir yer ve zamana odaklanan kısa bir kriz olarak klasik drama teorisine karşı, Brecht alternatif drama teorisini epizodik anlatı olarak belirledi, uzun bir zaman dilimine yayılmış, genellikle bir yolculuk içerir.
Epik tiyatroda anlatının amacı her zaman insanların içinde yaşadığı koşulları ortaya çıkarmak olmuştur. Ancak bu, Natüralizm’de olduğu gibi, insanlara çevrelerinin pasif ürünleri olarak davranılarak yapılmamalıdır. Tersine, Marksist diyalektiği örneklemek içindi: “Toplumsal varlık düşünceyi belirler” ama “insan değişebilir ve değiştirebilir”.
Onun tiyatrosunun amacı, kadın ve erkeğin kendi şartlarına göre şekillendiği ama aynı zamanda onları da şekillendirebildiği bu süreci açıklığa kavuşturmaktı. Brecht, Natüralist dramanın bir gerçeklik yanılsaması yaratmaya yaptığı vurgunun bu amacı imkansız kıldığını savundu. Walter Benjamin’in (Brecht’in yanı sıra Epik tiyatronun en büyük teorisyeni) sözleriyle, ‘Natüralist sahne hiçbir şekilde bir tribün değildir; tamamen illüzyonisttir.
Tiyatro olduğunun bilinci onu besleyemez; Her açılma eylemi tiyatrosu gibi, gerçeği tasvir etme amacını dikkati dağılmadan sürdürmek için bu farkındalığı bastırmalıdır. Buna karşın epik tiyatro, tiyatro olduğu gerçeğinden sürekli olarak canlı ve üretken bir bilinç türetir.
Bu, Brecht’in tüm Verfremdungseffekte’sinin (uzaklaştırma etkileri) teorik temeliydi. Aksiyonu bölerek, garip veya şaşırtıcı bir ışıkta sunarak, sahneleri bölüp birbirine bağlama tarzıyla, bir tartışma tavrını kışkırtabilir, sahneyi ‘tribün’ işlevine geri getirebilirdi. Epik tiyatronun izleyicilerinde uyandırabileceği eleştirel tepkiyi grafiksel olarak tanımladı: “benim gibi, asla değişmeyecek kadar doğal” değil, “Bunun böyle olağanüstü, inanılması güç bir şey olmadığını asla düşünmezdim”.
Brecht’in teorik çalışması, bu yüzyılın ikinci yarısında Batı tiyatrosu üzerinde güçlü bir etkiye sahip oldu, ancak Berliner Ensemble’ın 1950’lerin ortalarında Paris ve Londra’ya yaptığı ziyaretlerin pratikte gösterdiğine kadar geniş çapta okunmadı. 1960’ların politikleşmiş atmosferinde, tiyatronun toplumsal işlevi bir kez daha acil bir tartışma konusu haline geldi: Avrupa ve Amerika’daki gruplar, popüler performans tekniklerini yeniden keşfederek, tiyatro binalarını terk ederek ve yeni arayışlar içinde, Brecht ve Meyerhold’un teorileri üzerine inşa etmeye başladılar.
ARTAUD VE SONRASI
Antonin Artaud hiçbir okula veya geleneğe kolayca uymaz. Teorisi, yönettiği iki kısa ömürlü tiyatro girişimi için manifestolar ve çok sayıda makale veya konferans şeklinde ortaya kondu. Bunların bir derlemesi 1938’de ortaya çıktı, ancak yirmi yıl sonrasına, Artaud’nun ölümünden birkaç yıl sonrasına kadar geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmadı. The Theatre and its Double (Le Théâtre et son double) adlı bu koleksiyon, kendisini dramayla sınırlandırmıyor. Çalışma her şeyden önce bir protestodur: ‘sanki bir yanda kültür, diğer yanda yaşam varmış gibi, kültürün ayrı olduğu fikrine karşı protestodur. Artaud, tüm modern Batı uygarlığını kutsal ve kutsal olanla bağlarını kopardığı için mahkum eder.
Son yorumlar